Küçük öldürücü şeyler: virüsler

         

                   Merhaba sevgili okuyucular. Bu yazıdaki konumuz gündemi altüst eden o bela. Evet, bildiniz. Bugün virüsler üzerine konuşacağız.

                    Çin'den gelen virüslere bir yenisi daha eklendi; hantavirüs. Koronavirüs zaten aylardır dünya gündeminde. Bugün ise virüs nedir, nasıl yayılır, bundan önce hangi virüsler pandemi oldu gibi konuları tartışacağız.

    İlk olarak, virüs nedir sorusuna bir cevap verelim. Virüs, aslında DNA olarak adlandırılan bir kimyasaldır ve etrafında da protein DNA adında başka bir yapı bulunur. Virüslerin yaptığı şey hücrelerinizi kullanarak kendilerini çoğaltmaktır. 

  Virüsler vücudunuza ağzınızdan, burnunuzdan veya bir yaradan girebilirler. Bir kere vücudunuza girdiklerinde, ilk olarak kendilerini kopyalamak için bir hücre ararlar. Uygun bir hücre bulduklarında o hücreye protein kabuklarıyla yapışarak hücrenin DNA'sına sızarlar. Hücre DNA'sının yapısını değiştirerek hücreyi virüsü çoğaltmaya ayarlar. Bu işlem o kadar hızlıdır ki sadece yarım saat sürer. Ayrıca tek bir hücrede 1000 virüs üretilebilir. Tek bir virüs bile bir hücreyi ele geçirmeye yeterdir. Bir de o hastalığın 3 gün boyunca sürekli çoğaldığını düşünün! Virüs, hücreyi ele geçirdikten sonra alyuvarların uyarılmaması için hücreyi besin, oksijen ve su kaynağını keser. Susuz kalan hücre, en sonunda ölür.               

 Peki Covid-19'un farkı ne? Neden Covid-19 çok daha hızlı ve etkili bir biçimde yayıldı? Şimdi bu gerçekleri aydınlatalım.
Covid-19, diğer adıyla koronavirüs, aslında SARS ve MERS gibi bir korona virüs türüdür. Yayılmaya başladıktan bir süre sonra mutasyon geçirdiği için koronavirüs adını almıştır. Dediğim gibi, korona bir virüs grubunun adıdır. Koronaviridae denen bu virüs ailesinin özelliği viral zarf adlı, bağışıklık sisteminden gizlenmelerine yarayan bir dış zarfla kaplı olmalarıdır. Ayrıca koronaviridae virüsler tek sarmallı bir genoma sahiptir. İnternette coronavirüs veya SARS diye arama yaparsanız karşınıza bin ton koronavirüs çıkacaktır. Ancak endişelenmeyin, bu virüsler çoğunlukla kemirgenleri, tavukları ve develeri etkiliyor. MERS virüsü de mutasyon geçirip insanlara bulaşma özelliği kazandıktan sonra, özellikle ortadoğuda develerden insanlara bulaşarak yayılmıştı. Tekrar koronavirüse dönersek, virüsün tespit edilmesi biraz zaman aldığı için çok hızlı yayıldığı düşünülüyor. Ancak Çin hükümeti zamanında ve hızlı hareket ettiği için salgını şu anda kontrol almayı başardılar. Salgın daha sonra umre yoluyla büyük bir artış gösterdi. Ülkemizde yayılmasının da umre yoluyla olduğunu düşünüyorum. Özellikle umreden gelen yirmi iki bin kişinin ilk on beş bin kişisi karantina altına alınmadığı zaman büyük bir hata yapılmış oldu. Suudi Arabistan'da o dönemde salgının izine rastlanmasa da, bu olmadığı anlamına gelmezdi, gelmedi zaten. Umreye giden vatandaşlar döndükten sonra Suudi Arabistan ilk vakaları açıkladı. Zaten hastalık semptomlarını ilk dört gün göstermiyor, beşinci günden itibaren hastalık belli olmaya başlıyor.
Şimdi de ikinci sorumuzu yanıtlayalım. Covid-19'un farkı ne?
Öncelikle, yeni tip koronavirüs'ün viral zarfında hücre zarını aşmaya yarayan, anahtar olarak adlandırılan proteinler bulunur. Bu proteinler hızlı bir şekilde hücreyi kandıracak proteinleri salgılar. Hücre, virüsün besin olduğunu düşünür ve hücre zarına virüsü içine alma emri verir. Koronavirüs bu sayede çok hızlı bir şekilde yayılır. Daha sonra akciğerlere gider, ve burada çoğalarak nefes darlığı ve zatürreye sebep olur. Hasta eğer dirençli bir bağışıklığa sahip değilse, ağır ataklar geçirir ve kısa sürede ölür.

Bu yazdıklarım lütfen içinizi karartmasın, tıp dünyası her gün durmadan bir aşı ve ilaç üretmek için çalışıyor. Kısa zamanda (en az altı ay) üreteceklerini söylüyorlar. Amerika bu süreyi üç aya indirdi. Umarım kısa sürede tedavi bulunur ve daha çok insan ölmeden  herşey biter.


Okuduğunuz için teşekkür ederim, eğer sevdiklerinizin de bir nebze (tabi ben de sizi birazcık bilinçlendirebilmiş veya birkaç şey öğretebilmişsem) bilinçlenmesini istiyorsanız, lütfen paylaşın.

Başka bir yazıda görüşmek üzere,

Das Little Boran